Σε όλη την ιστορία οι κοκκινομάλληδες έχουν υπάρξει αντικείμενο φόβου και σεβασμού, αποστροφής και λατρείας, απαξίωσης και εξύμνησης. Κανένα άλλο ανθρώπινο χαρακτηριστικό δεν έχει προκαλέσει τέτοια πόλωση συναισθημάτων σε διαφορετικούς λαούς και πολιτισμούς.
Τα κόκκινα μαλλιά (που ποικίλλουν σε βαθμό ‘κοκκινάδας’ και συνήθως συνοδεύονται με ανοιχτόχρωμο δέρμα ή/και φακίδες) συναντώνται κυρίως στη δυτική Ευρώπη (με πρωτοπόρους τους Σκοτσέζους, τους Ιρλανδούς, τους Ουαλούς και τους Άγγλους), αλλά και στις ΗΠΑ.
Παραδοσιακά, η προκατάληψη και η καχυποψία προς τους κοκκινομάλληδες συνδυαζόταν πάντα με την πεποίθηση ότι είναι παθιασμένοι και θερμοκέφαλοι. Αυτή η εικόνα -λανθασμένη ή όχι- μπορεί να πηγάζει από τους Σκοτσέζους, οι οποίοι ήταν απόγονοι των Κελτών, διαβόητα βίαιων πολεμιστών, ή να έχει ρίζες πολύ πιο παλιές. Όποια κι αν είναι η πηγή της, η εντύπωση αυτή είναι η αιτία πολλών παράξενων και ευφάνταστων πεποιθήσεων για τα κόκκινα μαλλιά που φαίνεται να έχουν διεισδύσει σε όλες τις κουλτούρες.
Στην Αρχαιότητα
Οι υπερ-προληπτικοί αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν πολλές δοξασίες όσον αφορά τα κόκκινα μαλλιά. Ο κακόβουλος θεός Σετ ήταν βίαιος και άγριος, είχε λευκό δέρμα και κοκκινωπά μαλλιά. Πολλοί φαραώ (που θεωρούνταν παιδιά των θεών) ήταν κοκκινομάλληδες (συμπεριλαμβανομένου και του διαβόητου Ραμσή Β’). Οι Αιγύπτιοι απεχθάνονταν τόσο αυτό το χρώμα κόμης που το παρομοίαζαν με το τρίχωμα γαϊδάρου. Το κόκκινο χρώμα θεωρούνταν άτυχο και πολλές κοκκινομαλλούσες κοπέλες ρίχνονταν στην πυρά για να εξαλειφθεί το γονίδιο. Υπάρχουν και ιστορίες που μιλούν για ανθρώπους με κόκκινα μαλλιά που θάφτηκαν ζωντανοί.
Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως οι κοκκινομάλληδες μεταμορφώνονται σε βρικόλακες μετά το θάνατο.
Ο Ρωμαίος ιστορικός Δίων Κάσσιος περιέγραψε την Βρετανή βασίλισσα-πολεμίστρια Βοαδίκεια ως «ψηλή και τρομακτική στην όψη με πλούσια πυροκόκκινα μαλλιά». Παρεμπιπτόντως, οι αρχαίοι Ρωμαίοι πλήρωναν περισσότερα για τους κοκκινομάλληδες σκλάβους.
Από το Μεσαίωνα κι ύστερα
Στην χριστιανική μεσαιωνική Ευρώπη, το κόκκινο θεωρούνταν το χρώμα του Διαβόλου και τα κόκκινα μαλλιά σήμαιναν μαγεία, και ήταν σημάδι ενοχής στα μάτια των κυνηγών μαγισσών. Τα παιδιά που γεννιούνταν με κόκκινα μαλλιά πιστεύονταν ότι συνελήφθηκαν κατά τις μέρες τις έμμηνου ρήσης της γυναίκας.
Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, το μεσαιωνικό μυαλό απέδιδε μαγικές ιδιότητες στα σωματικά υγρά των κοκκινομάλληδων. Για παράδειγμα, πιστεύονταν πως το λίπος από έναν κοκκινομάλλη άνδρα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να φτιαχτεί δηλητήριο. Παρομοίως, ο Λατίνος συγγραφέας Theophilus Presbyter υποστήριξε πως το αίμα ενός κοκκινομάλλη άνδρα ήταν κύριο συστατικό στη διαδικασία μετατροπής του χαλκού σε χρυσάφι (αλχημεία). Κι επειδή το παράλογο του ανθρώπινου μυαλού σπάνια σταματά τόσο εύκολα, κατά το μεσαίωνα, για να χρωματίσουν τα βιτρό παράθυρα χρησιμοποιούσαν τα ούρα κοκκινομάλλικων αγοριών. (Τι θα πει γιατί; Επειδή είχαν κόκκινα μαλλιά. Κάτι ερωτήσεις που κάνετε κι εσείς…)
Οι ρώσικες παραδόσεις θέλουν τα κόκκινα μαλλιά να είναι σημάδι θερμού ταμπεραμέντου και τρέλας. Μια παροιμία προειδοποιεί: «Δεν υπάρχει άγιος με κόκκινα μαλλιά.» Όντως, οι κοκκινομάλληδες της Βίβλου είναι αμφιλεγόμενα πρόσωπα. Το όνομα του Αδάμ (ξέρετε, του τύπου με το προπατορικό αμάρτημα) σημαίνει ‘κόκκινος’ ή ‘κοκκινωπός’ στα Εβραϊκά. Ο Βασιλιάς Δαυίδ επίσης πιστεύεται ότι είχε κόκκινα μαλλιά. Κάποιοι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι το βιβλικό ‘Σημάδι του Κάιν’ δεν ήταν κάποιο κυριολεκτικό σημάδι, αλλά τα χαρακτηριστικά κόκκινα μαλλιά.
Η ιδέα της αναξιοπιστίας παραλληλίζεται με την ιδέα ότι ο Ιούδας, ο -υποτιθέμενος- προδότης του Ιησού, είχε κόκκινα μαλλιά. Διόλου τυχαία, στην μεσαιωνική Τέχνη, ο Ιούδας συχνά απεικονίζεται με κόκκινα μαλλιά ή γενειάδα. Ως κοκκινομάλλα απεικονίζεται και η Μαρία Μαγδαληνή.
Από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, φαίνεται ότι μάλλον οι Γάλλοι (τι έκπληξη) έχουν τη χειρότερη γνώμη για τα κόκκινα μαλλιά. Από το 19ο αιώνα η φράση “poil de Judas” (= μαλλιά του Ιούδα) χρησιμοποιούνταν υποτιμητικά για τα κόκκινα μαλλιά. Λέγεται ότι οι γαλλίδες μάγισσες του 14ου αιώνα βλασφημούσαν ανεφερόμενες στην Παναγία ως “la Rousse” (= η κοκκινομάλλα).
Κατά την Ιερά Εξέταση στην Ισπανία τα πυροκόκκινα μαλλιά ήταν απόδειξη ότι το άτομο είχε κλέψει φωτιά από την Κόλαση και για αυτό έπρεπε να καεί ως μάγος/μάγισσα. (Ναι. Λογικό.)
Στην Κορσική, όσοι διασταυρωνόταν με κάποιον κοκκινοτρίχη στο δρόμο έπρεπε να φτύσουν και να στριφογυρίσουν.
Στη σύγχρονη εποχή
Η συσχέτιση των κόκκινων μαλλιών με την αναξιοπιστία και την ασχήμια κατά κάποιον τρόπο επικρατεί μέχρι και τις μέρες μας. Οι Ναζί είχαν σε δυσμένεια (και) τους κοκκινομάλληδες, εξετάζοντας την πιθανότητα να τους απαγορεύσουν το δικαίωμα να παντρεύονται για να μην έχουν ‘εκφυλισμένους απογόνους‘. Πιο πρόσφατα ακόμα, το 2001, ένας Ιρλανδός δικαστής έδωσε πρόστιμο σε έναν άνδρα για διατάραξη κοινής ησυχίας, δηλώνοντας: «Πιστεύω ακράδαντα πως το χρώμα των μαλλιών επιδρά στην ψυχική κατάσταση του ατόμου και το δικό σας χρώμα μαλλιών υποδηλώνει οξυθυμία.» Γενικά, στο Ηνωμένο Βασίλειο η προκατάληψη και ο ρατσισμός απέναντι στους κοκκινομάλληδες είναι σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από ότι θα περίμενε κανείς σε μια πολιτισμένη κοινωνία του 21ου αιών, φτάνοντας μέχρι και στο φόνο ανθρώπων μόνο και μόνο λόγω του χρώματος των μαλλιών τους!
Η συγγραφέας Ruth Mellinkoff στο βιβλίο της Outcasts (= απόβλητοι, απόκληροι) σχολίασε όλες αυτές τις προκαταλήψεις πιστεύοντας ότι οφείλονται στο ότι οι κοκκινομάλληδες είναι μειονότητα σε κάθε κοινωνία, και, όπως συμβαίνει με κάθε μειονότητα, περιθωριοποιείται.
Δεν είναι όλα άσχημα όμως για τους κοκκινομάλληδες στην ιστορία και τη μυθολογία. Ο ημι-μυθικός βασιλιάς Αρθούρος υποτίθεται ότι είχε κόκκινα μαλλιά. Υπάρχει μια προφητεία που λέει ότι ένας ηγέτης με κόκκινα μαλλιά θα σώσει τη χώρα σε στιγμές κρίσης. Η βασίλισσα Ελισάβετ Α’ και ο Winston Churchill θεωρήθηκαν απαντήσεις σε αυτόν τον θρύλο. Επίσης, τα μέλη της δυναστείας των Μεροβίγγειων στη Γαλατία θεωρείται ότι είχαν κόκκινα μαλλιά και ότι αυτά ήταν πηγή μαγικών δυνάμεων.
Και σε μια πιο πικάντικη νότα, αξίζει να αναφερθεί και η πεποίθηση ότι τα κόκκινα μαλλιά είναι σημάδι ζωώδους ερωτικής επιθυμίας και σεξουαλικής ελευθερίας. Είδατε; Σας είπα ότι δεν είναι όλα άσχημα! 😉 Οπότε μην απελπίζεστε εσείς οι κοκκινομάλληδες. Μπορεί οι καστανοί να είναι εξυπνότεροι, οι ξανθοί να είναι πιο διασκεδαστικοί, αλλά κανείς δεν είναι τόσο μυστηριώδης και θελκτικός όσο οι κοκκινομάλληδες! 😀
Στην ποπ-κουλτούρα
Συνάδοντας με την αύρα μυστηρίου που συνοδεύει πάντα τους κοκκινομάλληδες, έτσι και στον κινηματογράφο και την τηλεόραση του φανταστικού τα άτομα με κόκκινα μαλλιά δεν είναι από αυτούς που θα περάσουν απαρατήρητοι – ειδικά οι εντυπωσιακές κοκκινομάλλες! Από τις παντοδύναμες μάγισσες Willow (Buffy) και Endora (Bewitched) μέχρι την animated γοργόνα Ariel (The Little Mermaid) και την πανέμορφη ξωτικίνα Tauriel (The Hobbit), οι κοκκινομάλλες πάντα ιντριγκάρουν!
*clap,clap, clap*
Το στριφογύρισμα και το φτύσιμο μου θυμίζουν αυτό που έκαναν οι κουρσάροι για το Black Spot, του Jack Sparrow και γενικότερα.
Η λίγκα των κοκκινομάλληδων είναι μια ενδιαφέρουσα ιστορία.
Ακόμη και ανάμεσα σε ζώα, που διαφοροποιούνται ως προς το σύνηθες χρώμα τους προς το κόκκινο, υπάρχει ρατσισμός.
Όλα τα παραπάνω μας βοηθούν να καταλάβουμε γιατί “STILL NOT GINGER!!!”.
To στριφογύρισμα και το φτύσιμο (στον κόρφο ή πίσω μας) είναι συχνή αντίδραση ενάντια οποιασδήποτε προκατάληψης. Δεν το κάνουν μόνο οι Κορσικανοί εννοείται. Κι εμείς οι Έλληνες φτύνουμε για να διώξουμε υποτίθεται το Κακό. Πόσες φορές ως παιδάκι είχα φάει στη μάπα σάλια απο γιαγιάδες που με φτύνανε να μη με βασκάνουν! “Αφήστε με να βασκαθώ ρε, μη με φτύνετε με τα μικρόβιά σας!” γκρρρ!
Και το στριφογύρισμα θυμίζει το ελληνικό “κουνήσου από τη θέση σου”, πάλι για να διώξουμε το κακό…
Τα ζώα γενικά είναι μεγάλοι ρατσιστές, επειδή εχουν ως ένστικτο να διαφυλάξουν το καλύτερο γενετικό υλικό. Οπότε οποιοδήποτε χαρακτηριστικό που ξεφεύγει απο τη νόρμα (πχ αλμπίνοι) γίνονται αυτόματα παρίες απο τους υπόλοιπους. Αυτο το ζωωδες ένστικτο δυστυχώς το υιοθετούν και οι άνθρωποι πολλές φορές…
Όταν λες “η λίγκα των κοκκινομάλληδων” αναφέρεσαι σε κάτι συγκεκριμένο ή μιλάς γενικά;
ΥΓ Το “still not ginger” είναι αναφορά στον DW ε; Αν και στα πλαίσια της σειράς είναι χαριτωμένο και αστειο, αυτή η ατάκα κρύβει πίσω της πολύ ρατσισμό. Ποτέ δεν θα μπορέσω να καταλάβω την ρατσιστική αντιμετώπιση αυτού του λαού στους κοκκινομάλληδες, απο τη στιγμή που είναι τοσο μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού τους!
Δεν είχα ευκαιρία να κάνω μικρή και πολύ παρέα με Ελληνίδες γιαγιάδες, αλλά τώρα που τα λες κάτι αναδύεται.
Η λίγκα των κοκκινομάλλιδων, πολύ συγκεκριμένη ιστορία, Βικτωριανής εποχής της Γηραιάς Αλβιών http://en.wikipedia.org/wiki/The_Adventure_of_the_Red-Headed_League
Σωστά DW. Παίζει να είμαι το μόνο άτομο που πραγματικά πιστεύει ότι ο Doctor πραγματικά θέλει να πετύχει το κόκκινο χρώμα, έστω για μια φορά. Δεν τους καταλαβαίνω.
Ωπα, για να καταλάβω, επειδή δεν παρακολουθώ DW κι ό,τι ξέρω το ξέρω απο memes και συζητήσεις με φανς. Ο Doctor θέλει να γίνει ginger ή όχι; Γιατι είχα μείνει με την εντύπωση οτι δεν το θέλει…
Αυτο για τη “λίγκα των κοκκινομάλληδων” δεν το ήξερα. Γενικά από Σερλοκ δεν έχω πολλές γνώσεις. Ότι ξέρω είναι απο τη σειρά του BBC, που απ’οτι έχω καταλάβει δεν είναι ούτε καν η κορυφή του παγόβουνου!
Φαίνεται πραγματικά στενοχωρημένος κάθε φορά που ελέγχει πώς βγήκαν εκείνη την φορά τα μαλλιά του, και οι 10 &11 διαπιστώνουν πως δεν είναι κοκκινομάλλης.
https://www.youtube.com/watch?v=xnY8jkPbqPQ ειδικά ο 10
https://www.youtube.com/watch?v=mIWARvlW1I8
Κάθε επεισόδιο του σύγχρονου BBC Sherlock αποτελεί μια τεράστια διασκευή πολλών ιστοριών του Sir Arthur Conan Doyle μαζί. Ακόμη και ιστορίες που ουσιαστικά ήταν Fan Fiction εκείνης της εποχής. Όλα αυτά ανακατεμένα με τις ανοησίες του Moffat, ραφιναρισμένα με την λογική του Gatiss. Υπάρχει λόγος που έγινε παγκόσμια επιτυχία η σειρά.
Εγώ πάντως από μικρή ήθελα να είχα γεννηθεί κοκκινομάλλα :Ρ
Κι εγώ! Πάντα με εντυπωσίαζαν τα κόκκινα μαλλιά! Το προσπάθησα να το γυρίσω σε κόκκινο κάποια στιγμή στο πανεπιστήμιο, αλλά είναι πολυ high-maintenance χρωμα αν δεν είναι το φυσικό σου! Μου λείπει πάντως… :/
Ναι ρε συ, θέλει πολύ δουλειά αν δεν θες να μοιάζει το βαμμένο κόκκινο μαλλί με καροτί πατσαβούρα :Ρ
Θέλω να το κάνω κάποια στιγμή, αλλά μάλλον θ’ αργήσει αυτή η στιγμή χαχαχα :Ρ
μήπως δν είναι τυχαίο πως η Άμπαντον και η Ροβενα είναι κοκκινομάλλες???!!!!!!
Εννοείται πως όχι! 😉
Μελισάνδε (γκέιμ οφ θρόουνς)
Ευτυχώς, που δε ζω στο Μεσαίωνα!
καλα τελειο αρθρο!!
Να μου επιτρεψετε να φτιαξω λιγο τη φωτογραφια που βαλατε γιατι ειναι πραγματικα λαθος. ( 😂)