ΠΡΟΣΟΧΗ! Η κριτική που ακολουθεί γράφτηκε στο πλαίσιο επανάληψης της σειράς από την αρχή, οπότε περιέχει SPOILERS για τη συνέχεια.
Καθώς η Αποκάλυψη πλησιάζει, ο Σαμ και ο Ντιν παγιδεύονται λόγω καιρού σε ένα ξενοδοχείο πολυτελείας στη μέση του πουθενά. Γρήγορα συνειδητοποιούν ότι έχουν πέσει θύματα απαγωγής κι ότι εκεί φιλοξενείται μια… θεϊκή σύνοδος κορυφής. Διάφορες παγανιστικές θεότητες –ανάμεσά τους ο Όντιν, η Κάλι κι ο Μπάλντουρ – συγκεντρώνονται για να συζητήσουν πώς θα αντιμετωπίσουν την απειλή του Εωσφόρου, ο οποίος σε αυτή την τηλεοπτική εκδοχή του έχει αποκτήσει μια πολύ διαφορετική διάσταση από αυτή που διδάσκεται παραδοσιακά στο κατηχητικό.
Οι θεοί έχουν σκοπό να χρησιμοποιήσουν τα αδέλφια Winchester ως χαρτί διαπραγμάτευσης, αλλά η κατάσταση ξεφεύγει γρήγορα όταν ο Εωσφόρος εμφανίζεται αυτοπροσώπως και θερίζει τους πάντες στο πέρασμά του. Σκοτώνει ακόμη και τον ίδιο του τον αδερφό, αλλά όχι πριν εκείνος καταφέρει να δώσει στους Winchesters τη λύση για το… σατανικό πρόβλημά τους.
***
Το “Hammer of the Gods” είναι ίσως ένα από τα πιο φιλόδοξα επεισόδια του Supernatural — και ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα. Πρόκειται για ένα επεισόδιο που επιχειρεί να ανοίξει τον κόσμο της σειράς πολύ πέρα από τον χριστιανικό μύθο που μέχρι τώρα κυριαρχούσε, παρουσιάζοντας ένα σύμπαν όπου πολλές θρησκείες και μυθολογίες συνυπάρχουν. Είναι μια ιδέα φανταστική στη σύλληψη, αλλά η χλιαρή εκτέλεση της αφήνει μια περίεργη επίγευση.
Οι Θεοί των άλλων — ενδιαφέροντες αλλά ανεκμετάλλευτοι
Η πρώτη πράξη του επεισοδίου, που είναι μια μίξη από American Gods και The Shining, δημιουργεί μια έντονη προσμονή. Οι θεότητες που συγκεντρώνονται είναι πολύχρωμες, ιδιόρρυθμες και αξιοπρόσεκτες: η ψυχρή και τρομακτική Κάλι, ο πονηρός Ερμής, ο τραχύς Όντιν, ο θηριώδης Γκανέσα, ακόμη και ο υπερβολικά ανθρώπινος Μπάλντουρ. Όλοι παραπέμπουν λίγο ή πολύ στους αληθινούς αντιστοίχους τους από τις διαφορες μυθολογίες/θρησκείες του κόσμου. Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα, ότι σε κάποιες χώρες το επεισόδιο δεν προβλήθηκε καν γιατί θεωρήθηκε προσβλητικό. Αν έκανε ποτέ κάτι καλά το Supernatural ήταν να “προσβάλλει” τις θρησκείες, και πρώτη από όλες τον χριστιανισμό, οπότε για εμένα δεν είναι η χαζοχαρούμενη απεικόνιση των θεών το αληθινό πρόβλημα κι ο λόγος που το θεωρώ μια σχετικά αποτυχημένη προσπάθεια.
Το πρόβλημα είναι πως δεν αφιερώνει τον απαραίτητο χρόνο για να εξερευνήσει αυτούς τους χαρακτήρες. Οι περισσότεροι εμφανίζονται για ελάχιστα λεπτά πριν αποδεκατιστούν από τον Διάβολο. Το “Λυκόφως των Θεών” σαν ιδέα είχε τα φόντα να καλύψει τουλάχιστον το 1/4 της σεζόν και τελικά ολοκληρώθηκε μέσα σε λίγα λεπτά. Ο Εωσφόρος σκορπά το θάνατο χωρίς καν να τους θεωρεί σοβαρή απειλή και το επεισόδιο μετατρέπεται γρήγορα σε ένα λουτρό αίματος που μοιάζει περισσότερο με μεταφηγηματικό σχόλιο περί της εξάπλωσης του χριστιανισμού παρά με χρήσιμη ανατροπή στην πλοκή. Έτσι όπως ήρθαν, λοιπόν, στο προσκήνιο οι παγανιστικοί θεοί, έτσι έφυγαν, γρήγορα, απογοητευτικά και επιφανειακά.
Ο Λούσιφερ στο προσκήνιο – ο πραγματικός θεός του επεισοδίου
Η εμφάνιση του Εωσφόρου, από την άλλη, είναι καθηλωτική. Ο Μαρκ Πελεγκρίνο φέρνει μια ήρεμη, σχεδόν μελαγχολική καταστροφή, που κάνει την απειλή του ακόμα πιο τρομακτική. Ο τρόπος που περιφρονεί τις άλλες θεότητες, τους σκοτώνει χωρίς ιδιαίτερο κόπο, και τελικά αποκαλύπτει τη δική του κοσμοθεωρία: ότι είναι παγιδευμένος στον “ρόλο” του Κακού, όπως κι αυτοί στους δικούς τους μύθους. Αναπάντεχα, δίνει έναν τραγικό, σχεδόν σαίξπηρικό τόνο στον χαρακτήρα του.
Στο τετ-α-τετ με τον Γαβριήλ, όμως, δείχνει ποιός πραγματικά είναι. Ο μικρός αδερφός του τα λέει σταράτα. Αλλά, ο διάλογος τους δεν είναι απλώς μια ανταλλαγή προσβολών. Είναι μια σύγκρουση ιδεολογιών και αδελφικής αγάπης, που καταλήγει στην τραγική διαπίστωση πως τίποτα πια δεν μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ τους. Ο Γαβριήλ τολμά να πει αυτό που κανείς άλλος δεν τολμά: ότι ο Λούσιφερ δεν είναι ο μάρτυρας μιας θεϊκής αδικίας, αλλά ένα κακομαθημένο παιδί που δεν άντεξε να χάσει την προσοχή του Πατέρα του.
“All this is just a great big temper tantrum. Time to grow up.”
Ο Γαβριήλ στέκεται στο ύψος των περιστάσεων
H δραματική κορύφωση του επεισοδίου δεν είναι η σφαγή των θεών, αλλά η σύγκρουση των δυο ουράνιων όντων. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ο “Μπαγοπόντης” Γαβριήλ ενστερνίζεται την ιδιότητά του ως Αρχάγγελος (μετά την αποκάλυψη της αληθινής ταυτότητάς του στο Changing Channels). Μέχρι τώρα παρουσιαζόταν ως αδιάφορος και λάτρης του χαβαλέ, αλλά εδώ τον βλέπουμε να κάνει την υπέρβαση και να παίρνει θέση — όχι για τον Ουρανό, όχι για τους θεούς, αλλά για τους ανθρώπους.
Η κατάληξη της μάχης του με τον Εωσφόρο είναι αναπόφευκτη: ο μεγάλος αδερφός σκοτώνει τον μικρό, με φανερή λύπη στα μάτια — μια από τις σπάνιες στιγμές όπου ο Διάβολος δείχνει πως δεν είναι εντελώς αναίσθητος. Το σώμα του Γαβριήλ μένει πίσω, με τα φτερά του καμένα στο πάτωμα — ένα βαθιά όμορφο και συγκινητικό φινάλε για έναν χαρακτήρα που ξεγέλασε τον θάνατο τόσες φορές, αλλά τελικά θυσιάστηκε για μια πίστη που δεν είχε δείξει ποτέ ανοιχτά πριν: την πίστη στους ανθρώπους.
Όμως, οφείλω να αναγνωρίσω ότι η παρέμβαση και η ηρωική θυσία του Γαβριήλ όσο εκβιαστικά συγκινητική κι είναι, άλλο τόσο είναι και βιαστική. Το επεισόδιο δεν του δίνει τον χώρο που του αξίζει. Ο θάνατός του χάνεται μέσα στη φρενήρη εξέλιξη των γεγονότων και εργαλειοποιείται μόνο και μόνο για να σωθούν οι Winchesters και να αποκτήσουν ένα σχέδιο ενάντια στον Διάβολο. Αφήστε που φαντάζει ακόμη πιο φθηνός στην επαναληπτική προβολή του επεισοδίου, αφού τώρα ξέρουμε ότι μια δεκαετία αργότερα θα αποδειχθεί ότι ήταν σκηνοθετημένος.
Ένας ακόμη Καβαλάρης έρχεται, η Αποκάλυψη είναι προ των Πυλών
Η τελευταία σκηνή του επεισοδίου λειτουργεί ως σιωπηρή, αλλά ανατριχιαστική, τοποθέτηση ενός ακόμα κομματιού στο παζλ: του τρίτου Καβαλάρη της Αποκάλυψης. To γκρο-πλαν στο δαχτυλίδι του χαρακτήρα επισφραγίζει την ταυτότητά του, αλλά και το σχέδιο που τώρα καταστρώνουν οι Winchesters, χάρη στις πληροφορίες του Γαβριήλ: αν καταφέρουν να πάρουν όλα τα δαχτυλίδια των Καβαλάρηδων θα έχουν το κλειδί για να ανοίξουν το Κλουβί του Εωσφόρου και να τον ρίξουν πάλι μέσα. Ακούγεται ακατόρθωτο, αλλά είναι επίσης και το μοναδικό ψήγμα σχεδίου που έχουν, οπότε βρίσκονται σε μονόδρομο.
Χωρίς καμία επική μουσική ή φαντασμαγορική είσοδο, ο Λοιμός μας παρουσιάζεται ως ένα απλό γεροντάκι με συνάχι και σιχαμένη συμπεριφορά που εισβάλλει σε ένα μίνι-μάρκετ, σπέρνοντας κυριολεκτικά την ασθένεια στο πέρασμά του. Οι γραφικές λεπτομέρειες είναι ανατριχιαστικά οικείες: φλέματα, σάλια, βήχας, μύξες και… μια πινακίδα αυτοκινήτου που γράφει SIKN*TRD. Δεν χρειάζεται καμία άλλη εξήγηση. Είναι ξεκάθαρο: ο Λοιμός ήρθε και η τελική φάση του πολέμου πλησιάζει.
Γενική εντύπωση
Το Hammer of the Gods είναι ένα 45λεπτο που προσπαθεί να χωρέσει πολλά — και εν τέλει χάνει μέρος της δύναμής του από αυτόν τον υπερκορεσμό. Από τη μία, τολμά να παρουσιάσει έναν κόσμο όπου οι θεοί των άλλων πολιτισμών υπάρχουν και έχουν λόγο. Από την άλλη, τους αποδομεί τόσο γρήγορα που μοιάζουν περισσότερο με αναλώσιμα props για να ενισχυθεί το μεγαλείο του Λούσιφερ.
Παρά τις αδυναμίες του, όμως, το επεισόδιο μένει αξέχαστο: για τις ιδέες του, για τις ερμηνείες, για τη διάθεση να ‘σπάσει’ τα όρια του κόσμου του Supernatural. Είναι ένα επεισόδιο που θες να αγαπήσεις περισσότερο απ’ όσο τελικά μπορείς. Κι όμως, είναι κομμάτι της πορείας προς το συγκλονιστικό φινάλε, και υπό αυτή την έννοια, εκπληρώνει τον σκοπό του.